Çfarë është UNESCO dhe si funksionon?

UNESCO, Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë, është një agjenci e specializuar e Kombeve të Bashkuara. Ajo u themelua në vitin 1945 me qëllim të promovimit të bashkëpunimit ndërkombëtar në arsim, shkencë, kulturë dhe komunikim për të nxitur paqen dhe sigurinë.

Funksionet kryesore të UNESCO-s:

1. Programi i Trashëgimisë Botërore: UNESCO përcakton vendet me trashëgimi të rëndësishme kulturore ose natyrore si Vende të Trashëgimisë Botërore, duke i mbrojtur ato për brezat e ardhshëm. Këtu përfshihen monumentet, ekosistemet, monumentet dhe qytetet me rëndësi historike.

2. Mbrojtja dhe promovimi i kulturës: UNESCO punon për të mbrojtur diversitetin kulturor, duke përfshirë mbrojtjen e gjuhëve të rrezikuara, promovimin e industrive kulturore dhe mbështetjen e arteve. Kjo shtrihet edhe në trashëgiminë kulturore jomateriale si traditat, festivalet dhe mjeshtërinë.

3. Iniciativat Arsimore: UNESCO synon të sigurojë arsim gjithëpërfshirës dhe të barabartë për të gjithë duke promovuar mësimin gjatë gjithë jetës, duke reduktuar analfabetizmin dhe duke avancuar kërkimin arsimor. Një nga nismat e saj të njohura është programi Edukimi për të gjithë.

4. Bashkëpunimi shkencor: UNESCO mbështet kërkimin dhe bashkëpunimin shkencor ndërkombëtar, duke ndihmuar vendet të zhvillojnë politika shkencore, të menaxhojnë burimet ujore në mënyrë të qëndrueshme dhe të adresojnë ndryshimet klimatike. Ai gjithashtu nxit risitë në shkencë dhe teknologji.

5. Liria e Shprehjes dhe Zhvillimi i Medias: UNESCO promovon lirinë e shtypit, edukimin e medias dhe mbrojtjen e gazetarëve. Ai punon për të përmirësuar aksesin në informacion dhe për të inkurajuar mediat e pavarura.

Si funksionon UNESCO:

• Anëtarësimi: UNESCO ka 193 shtete anëtare dhe 11 anëtarë të asociuar. Vendet anëtare kontribuojnë me fonde dhe burime dhe marrin pjesë në vendimmarrje përmes një Konference të Përgjithshme që mblidhet çdo dy vjet.

• Vendimmarrja: Konferenca e Përgjithshme është organi më i lartë vendimmarrës, ku shtetet anëtare diskutojnë politikat, zgjedhin anëtarët e Bordit Ekzekutiv dhe miratojnë buxhetin. Bordi Ekzekutiv siguron zbatimin e vendimeve dhe mbikëqyr operacionet e përditshme të UNESCO-s.

• Bashkëpunimi: UNESCO punon me qeveritë, organizatat joqeveritare (OJQ), institucionet akademike dhe sektorët privatë. Ajo gjithashtu bashkëpunon me agjenci të tjera të OKB-së për të adresuar sfidat globale.

• Financimi: Aktivitetet e UNESCO-s financohen kryesisht nëpërmjet kontributeve nga shtetet anëtare. Ajo gjithashtu merr kontribute vullnetare nga organizata, fondacione dhe donatorë për projekte specifike.

Në përmbledhje, roli i UNESCO-s është të rrisë bashkëpunimin ndërkombëtar në arsim, kulturë, shkencë dhe komunikim për të nxitur paqen, ruajtjen e trashëgimisë dhe mbështetjen e zhvillimit të qëndrueshëm.